Buji Nedir? Arızası Nasıl Anlaşılır?

Benzinli araç motorlarında bulunan buji nedir? Ne işe yarar? Araçların buji arızası nasıl anlaşılır ve temizliği için neler yapıldığını öğrenmek için tıkla!

Otomobillerde basit görünen, ancak görevi itibariyle kritik öneme sahip birçok parça bulunuyor. İçten yanmalı motorların ateşleme sistemine dahil olan buji de bu küçük parçalardan biri. Buji ne demek veya buji ne işe yarar diye düşünüyorsanız, bu küçük motor parçası temelde çok basit bir göreve sahip. Yanma odasındaki hava ve yakıt karışımının yanmasını sağlayan buji, bu işlemi gerçekleştirirken gerilim farklarından kaynaklı bir kıvılcım oluşturuyor. Bujinin elektrotları arasında oluşan kıvılcım için ateşleme bobininden gelen 20 ila 100 bin volt arasında bir gerilim kullanılıyor. 

Dizel araç motorundaki hava-yakıt karışımı ateşleme yerine sıkıştırma yöntemiyle yakıldığı için, buji yalnızca benzinli motora sahip otomobillerde kullanılıyor. Bu noktada benzinli araç motorunda buji hangi zamanın sonunda ateşleme yapar sorusunun cevabı en çok merak edilenlerin başında geliyor. Bujiler benzinli motorda ateşlemeyi, pistonların yukarı doğru hareket ettiği sıkıştırma zamanının sonunda yapıyor.

Buji nasıl çalışır?

Bir arızanın bujiden kaynaklanıp kaynaklanmadığını anlayabilmek için bujinin çalışma prensibini ve yapısını kavramakta fayda var. Genelde porselen bir gövdeyle yalıtılan bujilerin ortasında nikel alaşımlı ve bakır çekirdeğe sahip bir orta elektrot bulunuyor. Ateşleme bobininden gelen yüksek voltajlı pozitif gerilim orta elektrottan geçerek negatif yüklü topraklama elektrotunda bir kıvılcım meydana getiriyor. Buji tırnağı veya şasi elektrotu olarak da bilinen topraklama elektrotu ise negatif yüklü bir parça. Negatif ve pozitif yüklere sahip elektrotlar arasındaki gerilim farkıyla kıvılcım oluşturan buji, yakıt-hava karışımını yakma işlemini bu şekilde gerçekleştiriyor. Bu özelliğiyle güvenli bir marş sağlamanın yanı sıra motor performansı ve sürüş güvenliği konularına doğrudan etki ediyor. Topraklama elektrotu veya şasi elektrotu olarak da bilinen buji tırnağı negatif yüklü bir parça. Negatif ve pozitif yüklere sahip elektrotlar arasında kıvılcım oluşturan buji, yakma işlemini bu şekilde gerçekleştiriyor.

Buji arızası nasıl anlaşılır?

Bujiler temelde motordaki ateşlemeden sorumlu bir parça olduğu için otomobilin performansına doğrudan etki ediyor. Hava yakıt karışımının ateşlenme kalitesi aracın performans ve verimliliğini etkilediği gibi emisyon değerlerinde de önemli bir rol oynuyor. Motorda çok sayıda bulunan bujilerden herhangi biri bile arızalandığında birçok problemi beraberinde getirebiliyor. Bu sebeple buji arızası problemlerine önemle yaklaşmak gerekiyor. Yüksek sıcaklıklara maruz kalarak binlerce kilometre çalışan bujiler her ne kadar dayanıklı materyallerden üretilse de zamanla aşınıp görevini yerine getiremez duruma gelebiliyor. 

Buji arızasını nasıl anlarım? 

• Pistonlar yüksek hızlarda hareket ettiği için yanlış zamanda ateşlenen bujiler otomobilde sarsıntı ve teklemelere sebep oluyor; bunun haricinde motordan vuruntu sesleri geliyorsa, 
• Marşa basıldığında araç geç çalışıyor veya çalışmıyorsa, Ani hızlanmalarda gaz yememe, tekleme ve patlama sorunları görülüyorsa, 
• Araç performansındaki düşüş ve yakıt tüketimindeki artış hissedilir seviyelerdeyse, aracınızın bujisinde bir arıza meydana gelmiş olabilir.

Buji temizliği nasıl yapılır?

Bujiler otomobillerin çalışmaya başlama ve güç kullanma kabiliyeti açısından hayati öneme sahip. Bu sebeple düzenli bir şekilde kontrol edilmeleri gerekiyor. Pürüzsüz ve atak kalkışlar, daha iyi bir yakıt ekonomisi ve daha düşük gaz salınımı sorunsuz çalışan bujilerin faydaları arasında yer alıyor. Buji fiyatları çok yüksek olmasa da herhangi bir arıza durumunda diğer parçaların hasar görmesine de sebep olabileceği için buji temizliği ve bakımını dikkatlice yaptırmayı ihmal etmemelisiniz. 

Peki buji bakımı nasıl yapılır? 

• Yağ kalıntısını ve silindire yabancı maddelerin girişini engellemek için bujileri sökmeden, öncelikle silindir kapağının temizlenmesi gerekiyor. Bujilerin sökülebilmesi için genellikle lokma anahtar kullanılıyor. 
• Bujileri çıkardıktan sonra ilk olarak tırnak aralıklarını kontrol etmek gerekiyor. Bunun için sentil çakısı adı verilen alete ihtiyacınız var. 0,05 mm ve 1 mm kalınlığı arasında değişen farklı uçlara sahip olan sentil çakısını orta elektrot ve buji tırnağı arasına sokarak aracınızın kullanım kitapçığındaki orijinal değeri bulmanız gerekiyor. 
• Örneğin aracınız için ideal buji tırnak aralığı 0,6 mm ise bu değere sahip sentil çakısının tırnak aralığından elektrotlara hafifçe sürterek geçmesi gerekiyor. LPG’li araçlarda daha yüksek voltaj elde edebilmek için tırnak aralıklarının normalinden daha düşük tutulması gerekiyor. Tırnak aralığını daraltmak veya genişletmek için hafifçe kuvvet uygulayarak milimetrelik değişimler yapabilirsiniz.
• Elektrotların üzerindeki karbonlaşmayı ve kurumları fırça benzeri bir alet ile temizledikten sonra bujileri tekrar yerine takabilirsiniz.